زیر و بمی نسبی
هنگام گوش دادن به یک لحن، درک ما بیشتر مربوط به درک زیر سمعک تهران صفیر و بمی هر نت هست. علاوه بر زیر و بمی مطلق نت ها، شنونده چگونگی ارتباط زیر و بمی نت ها با هم را نیز رمزگذاری می کند. مهم است که نت ارائه شده نسبت به نت قبلی دارای زیر و بمی بالاتر یا پایین تر است.زیر وبمی نسبی، در چگونگی درک موسیقی نقش اساسی دارد. ما به راحتی زمانیکه همه نت ها به یک میزان به سمت بالا یا پایین تغییر می کنند، لحن آشنا را می شناسیم ، با وجودیکه نت مطلق تغییر کرده است. این توانایی بستگی به بازنمایی زیر و بمی نسبی دارد.
زیر و بمی نسبی در درک افتادن و خیزان بودن آهنگ مهم است و به انتقال معنا در زبان کمک میکند. به طور مثال در زبان انگلیسی، جملات سوالی با افزایش زیر و بمی همراه هستند، اگر چه زیر و بمی مطلق در گوینده ها بسیار متفاوت است. در دیدگاه معمول و استاندارد، دستگاه شنوایی باعث بازنمایی زیر و بمی مطلق (نقشه تونوتوپیک) از حلزون تا قشر شنوایی می شود و نقش غالب را در درک موسیقی دارد. براساس مطالعات جدید مشخص شده است که توانایی زیر و بمی نسبی در نوزادان هم وجود دارد و یکی از ویژگی های ذاتی دستگاه شنوایی است. ارائه ی یک تون قبل از تون دیگر پاسخ به تون دوم را تغییر می دهد. پاسخ های انتخابی به جهت تغییر زیر وبمی در روبش اصوات یا محرکات دارای مدولاسیون در قشر شنوایی اولیه و ثانویه دیده شده است. مکانیسم عصبی درک زیر و بمی نسبی همچنان ناشناخته باقی مانده است.
یکی از برجسته ترین جنبه های زیر و بمی نسبی، تشخیص جهت تغییرات (رو به بالا یا رو به پایین) از یک نت به نت بعدی است که با نام counter شناخته شده است. بیشتر افراد در رمزگذاری توالی های جدید نت ها، عملکرد خوبی دارند. شواهد اخیر نشان دادند که جهت تغییرات زیر و بمی می تواند در جنبه های دیگر مانند بلندی نیز نقش داشته باشد.
برخلاف جهت تغییرات زی و بمی، افراد در تشخیص زیر و بمی دقیق فواصل نت ها در لحن های ناآشنا، دقت کمتری دارند. اگر شنوندگان به لحن جدیدی گوش دهند، قادر نیستند فواصل بین نت ها را تششخیص دهند، بخصوص اگر آموزش موسیقی ندیده باشند. بنابراین تمایز و تفاوت زیادی بین تشخیص جهت تغییرات زیر و بمی و تشخیص فاصله ی زیر و بمی نسبی وجود دارد.
تشخیص فاصله زیر و بمی نسبی، دشوارتر است زیرا به اطلاعات بیشتری نیاز دارد. آستانه ی تمیز برای فواصل زیر و بمی تون ها ، توسط ارائه جفتی تون ها اندازه گیری می شود. به طوری که فواصل بین نت ها از یک جفت به جفت دیگر متفاوت است. وظیفه شنونده تشخیص فاصله ی بین جفت تون ها است. با این روش آستانه ی تمیز فواصل بدست می آید.
فواصل و جهت تغیرات زیر وبمی، توسط مکانیسم های عصبی جداگانه ای منتقل می شوند. گزارشات مختلفی وجود دارند که آسیب های مغزی به درک فواصل زیر وبمی آسیب می رسانند بدون اینکه بر درک جهت تغییرات زیر وبمی اثر کنند. تفکیک آناتومیکی این دو مسیر می تواند به دلیل مکانیسم های جداگانه ی درک این دو پدیده باشد.
منبع: